Overslaan naar inhoud

Asynchrone ontwikkeling bij hoogbegaafde kinderen

Waarom slim niet hetzelfde is als overal goed in zijn

Veel ouders schrikken wanneer ze merken dat hun slimme kind worstelt met iets wat “simpel” lijkt.

Guibault en Kane (2016) definiëren asynchrone ontwikkeling als volgt:

“Wanneer de sociale, emotionele, fysieke, intellectuele en creatieve aspecten van een persoon zich ontwikkelen in een traject dat buiten de norm valt en aan een oneven snelheid, wordt dit beschreven als asynchrone ontwikkeling.”

Een jong hoogbegaafd kind kan bijvoorbeeld cognitief moeilijke concepten begrijpen – zoals de dood of sociale rechtvaardigheid – maar nog niet de levenservaring hebben om met die thema’s om te gaan.

Of denk aan een zesjarige met de cognitieve vermogens van een negenjarige: die wil tekenen zoals een negenjarige, maar mist nog de motorische ontwikkeling om dat effectief te doen (Guibault & Kane, 2016).

Volgens Guibault en Kane (2016) is dit bovendien een progressieve ontwikkeling: het verschil tussen de ontwikkelingsgebieden blijft niet alleen bestaan, maar kan zelfs toenemen naarmate het kind ouder wordt.

Zoals ik ook in mijn e-book toelicht, groeien cognitieve, emotionele en motorische vaardigheden vaak niet gelijk op. Het hoofd loopt vooruit, het hart en het lijf volgen hun eigen tempo.

Slim brein, jong lijf

Een kind dat ingewikkelde vragen stelt over het heelal, kan tegelijkertijd compleet blokkeren bij het strikken van zijn veters.

Niet omdat het niet wil, maar omdat die verschillende ontwikkelingsdomeinen niet synchroon lopen.

In mijn e-book vertel ik hoe mijn zoon ooit “zijn kleren netjes op de trap legde” door ze keurig over de treden uit te spreiden – letterlijk zoals ik het gezegd had. Een komisch, maar vooral leerzaam moment: wat voor mij duidelijk was, klonk voor hem als iets totaal anders.

En dat is het punt: je kunt met je kind diepe gesprekken voeren over het leven, maar tegelijk merken dat het nog moeite heeft om op een sociaal gepaste manier een gesprek van volwassenen te onderbreken.

Sommige kinderen passen hun talenten aan om beter in de omgeving te passen. Ze gebruiken eenvoudiger taal, doen alsof ze bepaalde concepten niet begrijpen, vermijden discussies over hun interesses of proberen uiterlijk op te gaan in de groep. Dat kan leiden tot onderpresteren of zelfs verlies van identiteit. Deze moeilijkheden ontstaan niet rechtstreeks door de asynchrone ontwikkeling zelf, maar door een omgeving die onvoldoende aansluit bij hun unieke ontwikkelingsritme (Sipré, 2025).

Wat je thuis kunt doen

Uit de hoofdstukken over dagelijkse routines en executieve functies:

  • Maak opdrachten visueel en concreet.
    Laat zien wat je bedoelt: gebruik pictogrammen of een planbord. “Ruim je kamer op” is vaag, maar “leg de boeken terug” en “gooi de snippers in de papiermand” zijn helder.
  • Splits taken in behapbare stappen.
    Hak het avondritueel op: eerst pyjama, dan tanden, daarna knuffel kiezen. Vier elke stap met een compliment: “Wat goed dat je de pyjama zelf vond!”
  • Prijs doorzetting, niet enkel resultaat.
    Hoogbegaafde kinderen zijn gewend dat veel vanzelf gaat. Benoem dus het volhouden: “Ik zag dat je bleef proberen tot het gelukt was – knap gedaan!”
  • Blijf realistisch, nabij en mild.
    Verwacht geen rechte groeilijn. Vandaag lukt iets met hulp, morgen lijkt dezelfde taak weer nieuw. Dat is geen terugval, maar onderdeel van hun ontwikkelingsritme.
  • Zorg voor begrip in de omgeving.
    Leg aan je kind én aan school uit wat asynchrone ontwikkeling betekent. Deel wat jij thuis opmerkt, en benadruk dat het voor elk kind anders kan zijn.
  • Zoek gelijkgestemden – voor je kind én voor jezelf.
    Contact met andere ouders en kinderen die hetzelfde ervaren, brengt herkenning en rust.

Humor als hulpmiddel

Een van mijn favoriete tips: lach er soms gewoon om.

Humor haalt de druk van de ketel en laat je kind ervaren dat fouten en misverstanden erbij horen. Zoals ik in mijn e-book schrijf:

“Soms is een glimlach de kortste weg naar verbinding.”

Groei vraagt tijd

Asynchrone ontwikkeling is geen probleem dat je moet “repareren”.

Het is het natuurlijke pad van veel hoogbegaafde kinderen.

Met geduld, duidelijke communicatie en een vleugje humor help je hen om die verschillende snelheden te integreren.

💡 Meer herkenbare voorbeelden en stap-voor-stap tips vind je in Hoogbegaafd Thuis – Begrijpen & Begeleiden. Daarin deel ik concrete inzichten en gesprekstechnieken die je meteen thuis kunt toepassen. --> Komt binnenkort!

Bibliografie

Guibault, K., & Kane, M. (2016). National Association for Gifted Children. Opgehaald van https://home.lps.org/gifted/files/2019/03/Asynchronous-Development.pdf

Sipré, S. (2025, 8 augustus). Asynchronous development in gifted children: What parents can do. Opgehaald van Hoogbloeier: https://www.hoogbloeier.be/en/blog/asynchronous-development-in-gifted-children-what-parents-can-do

Asynchrone ontwikkeling bij hoogbegaafde kinderen
Jolien 11 oktober 2025
Aanmelden om een reactie achter te laten